شالوده شهر ایمن و سبز

شهر ایمن و سبز

بشر حتی آن هنگام که بصورت قبیله های آزاد در جنگل ها و دیگر جاهای جهان می زیست به عنوان گله ای کم بهره از دانش با خطر و نا امنی طبیعی پیوسته روبرو بود و با به زنجیر کشیده شدن از سوی هم نوعان خود امنیت جسمی و حتی روحی خود را در رخت بردگی از دست داد با گذار رنج آور و دشوار از این بند برده داری، به بند اربابان و زمین داران افتاد اما کم و بیش به امنیت شغلی نسبی نسبت به دوران برده داری رسید در دوران طولانی فئودالی فرهنگ بشری گاهی به نفع و بیشتر به ضرر او شکل گرفت تا این دوران هم بعد از دوره ی معروف به سده های سیاه میانه جای خود را به رابطه ی کار و کارگری داد این رابطه پس از سال ها کشمکش هنوز دوام و قوام نیافته و خود را به زور و صرف هزینه های فراوان سر پا نگه داشته است.

همه ی نشانه های جدی و روشن می گویند چیزهای خطرناکی برای دور کردن ما از زندگی طبیعی پیدا شده اند که دم به دم نفس کشیدن و خورد و خوراک را برای ما بد وگاهی کشنده کرده اند تمام پیشامدهای صنعتی این پانصد، ششصد ساله  حکایت از آن دارد که به خدمت گیری صنعت به وسیله ی سود پی آمد زیان زدگی آن را ندیده است و انباشت سود در یک کفه، انباشت زیان درکفه ی دیگر را ندیده است.  صنعت و سودجویی فقط به طبیعت و انسان از راه آلودگی و تخریب و انهدام طبیعت آسیب نرسانده بلکه از بدو پیدایی برای کسب سود بیشتر، دست به جنگ های خونین زده است که این جنگ ها موجب کشته شدن مردم بی شماری از ساکنان بی گناه سرزمین های صنعتی و کشورهای فقیر جهان شده است. تلفات جنگ جهانی اول تا آن زمان در تاریخ بی‌سابقه بود. از سلاح‌های شیمیایی برای نخستین بار در این جنگ استفاده شد.

برای نخستین بار، به گونه‌ای انبوه منطقه های غیرنظامی بمباران هوایی شدند و نیز برای نخستین بار در این سده کشتار غیرنظامیان در پهنه ای گسترده رخ داد. اما مردمان روشن بین و انسان دوست از پای ننشستند و بعد از جنگ اول جهانی جامعه ملل را در 1918 در ماده ی 14 اعلامیه چهارده ماده ای ویلسون رییس جمهور وقت آمریکا برای جلوگیری از جنگ به ویژه جنگ جهان گیر به وجود آوردند. اما بازهم جنگ دیگری پیش آمد و انسان های بی شماری کشته زخمی و روان پریش و دردمند شدند وشغل و امنیت خود را ازدست دادند، ازین رو کشورهای ضد جنگ جهان برآن شدند که سازمانی قدرتمندتر برای مهار جنگ و برقراری صلح ایجاد کنند بدین ترتیب  سازمان ملل متحد را در سال 1945 در ماه اکتبر در نیویورک تاسیس شد و بعد از تقریبا دو دهه تاسیسش و در سال 1973  (برنامه محیط زیست ملل متحد (به انگلیسی: United Nations Environment Programme) )با نام اختصاری (یو. اِن. ای. پی – UNEP) نهادی وابسته به آن بر پاشد که فعالیت‌های زیست ‌محیطی اعضای خود را هماهنگ نموده، در توسعه مشارکت کشورها در اجرای دقیق سیاست‌ها و تشویق ‌های گسترش تغییر مناسب بر طبیعت از میان شیوه‌های دقیق محیطی، یاری می‌نماید.

این انجمن در نتیجه کنفرانس سازمان ملل بر روی محیط انسان در سال ۱۹۷۳ پایه‌گذاری شد و اداره مرکزی آن در نایروبی، کنیا قرار دارد. فعالیت ‌های این انجمن سطح وسیعی از موضوعات راجع به جو زمین و اکوسیستم‌های زمینی را تحت پوشش قرار می‌دهد. این موضوع ها نقشی قابل توجه را در گسترش قراردادهای بین‌المللی محیطی، ارتقاء دانش محیطی و اطلاعات و روشن نمودن راه افراد درگیر با سیاست بوده، کار بر روی گسترش و کاربرد سیاست با دولت‌های ملی و نهادهای منطقه‌ای و کار در رابطه با سازمان‌های غیردولتی محیطی (ای ان جی ا اس) را دنبال می‌کند.  همزمان با رشد سختی های زندگی آلوده از زمان رشد صنعت شهر های بزرگ هم بزرگتر شدند این شهرها که در بافت فئودالی شکل گرفته بودند، زاده ی فعالیت کشاورزان و زمین داران در زمین های حاصل خیز خود برپا شده بودند و طبیعی بود که رشد آنها زمین های حاصل خیز پیرامونشان را ببلعد یعنی رشد منفی باغ ها و مزرعه ها، یعنی آغاز انهدام منبع غذایی بشر از همان سال های آغاز دولت شهرها در یونان بویژه اسپارت در قانون مدینه فاضله و هم توصیه فیلسوفان بر جنگ برای بدست آوردن برده و زمین های حاصلخیز کشاورزی دیده می شود .

آسیب های بشر به زندگی خود و طبیعت و نا امن کردن زندگی خود و دیگر جانداران به آسانی شناخته شدنی نیست فقط آن قسمت که مستقیم جان او را تهدید می کند دیده می شود ابتدا بشر فقط آلودگی هوا و زمین و آب را می دید که با توجیه دانشمندان حامی سود حداکثری قانع می شدند که مشکلی نیست، طبیعت خودش بر پالودن خویش همت می گمارد و آسیب های خود را ترمیم می کند، این نظر و دیگر نظریه ها با وارد شدن دیگر دانشمندان از لایه های آسیب پذیر جامعه و فشاری که سازمان ها و حزب های مردم ساز آوردند به کمک دانش آمار و دیگر دانش ها معلوم شد که دامنه ی فاجعه بس عظیم است و به فرض که پالایشی هم از سوی طبیعت شود تناسبی با نرخ فزاینده ی آلایندگی ندارد مبارزه با آلودگی امروزه از چند سو آغازشده است.

اولین اقدام کننده همان سود است بدلیل اینکه زندگی خود سود پرستان به مخاطره افتاده در چارچوب سود آوری و فروش محصول های تا حدی سالم در خط تولید قرار گرفته و از طرفی محافظ های محیط زیست مثل ماسک ها و دستگاه های تهویه و تصفیه ی آب و هوا در خط تولید قرار گرفته است یعنی تولید انبوه برای مقابله با آلودگی که خود مسبب آن است و در راستای کسب سود دست بکار شده است و دولت آنها هم برای رقابت با حزب های مردمی درین راه گام های برداشته است در این کشورها چنانچه طرفداران حفظ و ترمیم محیط زیست پیروز شوند تا مقدار زیادی دستشان برای عمل کردن باز است آنها کارخانه های آلاینده را تعطیل یا تغییر بهینه می دهند مهمترین کار آموزش مردم در راه شناخت و راه مبارزه با آلودگی و پیشگیری از آن را در اولویت قرار می دهند؛ آموزش و نهادینه کردن حفظ محیط زیست راهکار بزرگی در مبارزه با نا امنی و آلودگی محیط زیست است فقط آلودگی نیست انسان ها را می آزارد بلکه آلودگی های پنهان مانند موج های ناشناخته مغناطیسی و انهدام باغ ها و مزرعه ها و نیز بی سوادی و ندانستن حرفه و مهارت کاری موجب بیکاری اعتیاد و در نتیجه آلودگی روانی و روان پریشی می شود زلزله سیل و دیگر بلاهای طبیعی امنیت و زندگی انسان ها را تهدید می کند هنوز وجود جنگ های محلی و خطر جنگ دولت ها بدنبال گسترش دامنه ی سود برسر مردم سایه انداخته است آلودگی ها را می توان در روی کاغذ جدا کرد اما نا امنی و آلودگی و جنگ و سود جویی به هم وابسته و درهم تنیده اند از طرفی بدرستی نمی توان گفت که زندگی طبیعی کدام است و کدام محصول انرژی را در زندگی می توان وارد کرد آنچه مسلم است انرژی برق بسیار بهتر از انرژی مکانیکی بدست آمده از سوخت های فسیلی است اما آیا جریان برق بر روی زندگی طبیعی بی اثر است؟

به نظر می رسد کشورها و مردم تا آن سطح که از خطر زندگی همراه تکنولوژی با خبر شده اند در دو زمینه ی کلی در جهت ایجاد زندگی طبیعی و امن برای شهروندان هستند اول شهرهای موجود را که بیشتر آنها با استانداردهای باستانی و نیازهای آن زمان شکل گرفته اند را تا آنجا که می شوند بهینه سازی کنند اجزا قدیمی مثل خیابان ها وتاسیسات و ساختمان ها را بهینه سازی کنند و دستگاه های جدید را موافق با طبع بشر به آنها بیفزایند چنانچه نیاز به انرژی پیدا می کنند ابتدا سراغ انرژی های نهفته در سوخت های فسیلی نروند بلکه از انرژی زمین گرمایی یا خورشیدی و یا سدها … سود ببرند در ایجاد شغل راه های جدیدی که به زندگی طبیعی شهری لطمه ای وارد نشود ، بیابند یادمان باشد که این شهر ها پیوسته در حال انهدام هستند، پدیده ی خوردگی و فرایند سایش پیوسته همه ی اجزا شهر ها را تهدید می کند و موجب نا امنی آنها می شود با این حال در سطح جهان سعی می شود تا آنجایی که ایدئولوژی اقدام کننده ی غالب اجازه می دهد شهر ها برای زندگی مناسب شود جای دوچرخه سواری  و پیادگان تا آنجا که ساختار خیابان ها جواب می دهد پیش بینی شود، ساختمان ها برای گشاد شدن راه ها هنگام نوسازی عقب نشینی کنند؛ علاوه بر آن مجتمع ها و شهرک های جدید استانداردهای محیط زیست را مراعات کنند این استانداردها برخی مربوط به خود ساختمان و برخی مربوط به شهر است که شامل ساختمان نیز می شود در ایران برای ساختمان ها نظامات ساختمان تدوین گردیده است که تنها برخی از آنها اجرا می شود و نیز استاندارد ایزو مربوط به حفاظت محیط زیست است که تنها به برخی از آنان روی آورده شده است .

دوم علاوه بر شهرهای قدیمی در طرح شهرهای جدید سعی شده است برابر استانداردهای جدید بنا شود این شهرها در مرحله اول نباید در زمین های مرغوب کشاورزی بنا شوند در وحله بعدی با شهرهای اطراف در تعامل منطقی اقتصادی و فرهنگی باشند این شهرها بایستی در زمینه ی کار و فعالیت اقتصادی سالم پیش بینی های لازم را کرده باشد این شهرها رشد جمعیت را در خود بپذیرد و توان هضم آن را داشته باشد این شهر باید بتواند آینده و پیشرفت های آن را به اهالی خود ارزانی بدارد و زمینه ی جذب نو آوری های محیط زیستی و دفع شیوه های قدیمی را داشته باشد  برای ساختن چنین شهر های بایستی در مجمعی از همه دانشمندان دانش های روز بهره جست این شهر ها بایستی هوشمند بوده و ارگانی برای خود پویایی و خود درمانی داشته باشد در این شهرها  علاوه بر محیط هایی برای ورزش و تفریح مکان هایی برای حفظ شهروندان در مقابل حمله هوایی دشمن احتمالی و بارش شهاب سنگ  ایجاد شده باشد این شهر هوشمند می تواند مجلسی مجازی با حضوری مجازی داشته باشد.

کرم عرب عامری