انرژی هسته ای

انرژی هسته ای، سرمایه گذاری به گل نشسته

گروهی از متخصصان انرژی استدلال می کنند در سراسر دنیا نیروی هسته ای در حال کاهش است و هرگز نخواهد توانست کمکی جدی در راه مبارزه با تغییر اقلیم محسوب شود. به تازگی در جریان ملاقاتی در موسسه سلطنتی روابط بین المللی (چتم هاوس)/لندن متخصصان به توافق رسیدند برخلاف استقبال مداوم از جانب صنعت و برخی سیاست مداران، شمار نیروگاه های هسته ای در حال ساخت در جهان کافی نخواهد بود تا جایگزین آنهایی شود که در حال تعطیل شدن هستند. این صاحب نظران نتیجه گرفته اند با پیشرفت بخش انرژی باد و خورشیدی، صنعت نیروی هسته ای در حال ناپدیدشدن است. ملاقات متخصصان به منظور گفت وگو درباره گزارش به روزشده وضعیت صنعت هسته ای سال ۲۰۱۹ انجام شد که به این نتیجه رسیدند پول خرج شده برای ساخت و به کارگیری نیروگاه های هسته ای، هزینه لازم را برای مصرف در روش های بسیار مناسب تری در راه مبارزه با تغییر اقلیم منحرف کرده است. درحقیقت، پول مصرف شده در راه بهبودی راندمان انرژی موجب شده است  مقدار کربن ذخیره شده چهار برابر بیشتر از مقدار هزینه صرف شده در راه نیروی هسته ای باشد؛ (و به همین ترتیب) نیروی باد سه برابر و نیروی خورشید دو برابر بیشتر. ایموری لاوینز، از پایه گذاران موسسه آمریکایی Rocky Mountain (که در زمینه انرژی های تجدیدپذیر تحقیق می کند)، در ملاقات نامبرده گفت: «واقعیت آن است که نیروی هسته ای اکنون با حرکت آهسته در سراسر دنیا در حال فروپاشی است. این ایده که نسل جدیدی از رآکتورهای کوچک مدولار ساخته خواهند شد تا جایگزینی برای نیروگاه های قدیمی باشند، به وقوع نخواهد پیوست. این فقط راهی برای پرت کردن حواس از راه حل های اقلیمی است. گزارش نامبرده از سال ۲۰۱۹ در ارتباط با انرژی هسته ای و تغییر اقلیم می گوید ساخت نیروگاه های هسته ای جدید به پنج تا ۱۷ سال زمان بیشتر نیاز دارند، تا ساخت نیروگاه های بزرگ خورشیدی یا نیروگاه های بادی. تثبیت شرایط اقلیمی ضروری است و نیروی هسته ای بسیار کند و آهسته. گزارش وضعیت انرژی هسته ای همچنین اضافه می کند هیچ مورد فنی یا عملیاتی ای وجود ندارد که این رقبای کم مصرف کربن (باد و خورشید) نتوانند آن را بهتر، ارزان تر و سریع تر ارائه کنند. در این ملاقات نگرانی قابل توجهی درباره خطرات احتمالی در نتیجه تغییر اقلیم که متوجه نیروگاه های هسته ای است، ابراز شد. مایکل اشنایدر، نگارنده اصلی گزارش، گفت  رآکتورها به این دلیل در نزدیکی یا در ساحل دریا، یا رودخانه های بزرگ و دهانه های خلیج ساخته می شوند، زیرا آنها برای کارکردن به مقدار فراوانی آب نیاز دارند. این نکته آنها را در برابر سیلاب ها در سواحل دریا- به ویژه با بالاآمدن سطح آب ها در آینده- بسیار آسیب پذیر می کند. او همچنین نگرانی خود را درباره استحکام استخرهای سوخت مصرف شده که  به تامین مداوم نیروی برق برای پیشگیری از داغ شدن بیش از اندازه سوخت نیاز دارند، ابراز کرد. برای مثال، آتش سوزی های گسترده جنگل ها تهدیدی بزرگ برای منابع تغذیه برق نیروگاه های هسته ای هستند که اغلب در مناطق ایزوله شده قرار دارند. با توجه به وخامت شرایط اقلیمی در سال های آینده، ازدست دادن سردکننده به دلیل قطع برق همچنین خطری جدی برای رآکتورهاست که طول عمر آنها به مدت ۶۰  سال در نظر گرفته شده است. با وجود این، اشنایدر بر این باور نیست حتی رآکتورهایی که در حال حاضر ساخته می شوند، به مدتی طولانی برای مصارف تجاری  استفاده شوند. او می گوید: «واقعیت آن است که برق استحصال شده از رآکتورهای جدید حداقل سه برابر گران تر از برق تولیدشده از انرژی های تجدیدپذیر خواهد بود و این برای مصرف کنندگان هشداردهنده است. دولت ها نیز برای جلوگیری از گران ترشدن بیش از حد قبض برق مصرف کنندگان تحت فشار قرار خواهند گرفت. من نمی توانم ببینم حتی جدیدترین رآکتورها با قیمت هایی که در بازار رقابتی عرضه می کنند، بیشتر از ۱۰ سال دوام بیاورند. نیروی هسته ای به یک سرمایه به گل نشسته تبدیل خواهد شد. این گزارش نشان می دهد فقط ۳۱ کشور از ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل صاحب نیروگاه های هسته ای هستند و ۹ کشور از آنها تصمیم به تعطیل کردن این نیروگاه ها یا صرف نظرکردن از ساخت نیروگاه های جدید یا گسترش این سیاست ها دارند. ۱۱ کشور صاحب نیروگاه های فعال در حال حاضر مشغول ساخت نیروگاه جدید هستند، در حالی که ۱۱ کشور دیگر چنین برنامه ای در حال ساخت ندارند. فقط چهار کشور بنگلادش، بلاروس، امارات متحده عربی و ترکیه برای نخستین بار در حال ساختن نیروگاه هستند. در طول ۱۲ماهه گذشته فقط روسیه و چین آغاز به بهره برداری از نیروگاه های جدید کرده اند؛ هفت نیروگاه در چین و دو نیروگاه در روسیه. یکی از «معماهایی» که در ملاقات متخصصان به بحث گذاشته شد، این واقعیت بود که برخی کشورها از جمله بریتانیا با وجود همه شواهد دال بر غیراقتصادی- و رقابت ناپذیربودن نیروی هسته ای در مقایسه با انرژی های تجدیدپذیر، همچنان از آن پشتیبانی می کنند. آلن جونز، مدیر شورای بین المللی مشاوره انرژی، گفت یکی از این معماها آن است که ادعا می شود وجود انرژی هسته ای به عنوان نیروگاه بار پایه لازم است، زیرا انرژی های تجدیدپذیر فقط به طور متناوب در دسترس هستند. از زمانی که تعدادی از کشورها بیش از ۵۰ درصد از نیروی مورد نیاز خود را از انرژی های تجدیدپذیر به دست می آورند- و برخی دیگر حتی تا صد درصد یا رقمی نزدیک به آن- و تجربه قطع نیرو را هم نداشته اند، نشان داده شده است این ادعا صحت ندارد. به عقیده جونز، داشتن نیروگاه های بزرگ انعطاف ناپذیر که نمی توان آنها را خاموش کرد،  نقصی جدی در سیستم شبکه مدرن برق به شمار می رود؛ آنجا که نیروهای تجدیدپذیر قادرند با هزینه بسیار کمتری برای مدت زمانی معین نیروی مورد نیاز را تامین کنند.  ایموری لاوینز می گوید: «رویکرد بریتانیا تحت سلطه ایدئولوژی هسته ای قرار دارد که به وسیله سیاست و اعتقادات مستقرشده بدون هیچ ارتباطی با واقعیت، هدایت می شود. نیروی هسته ای چیزی جز تلف کردن وقت و پول در مبارزه با خطر تغییرات اقلیمی نیست.»

خواننده عزیز

همان طور که مشاهده می کنید، افسانه انرژی هسته ای به عنوان یک انرژی سبز و نجات بخش آینده جهان رو به افول است. سرمایه گذاری در حوزه انرژی هسته ای حتی دیگر صرف اقتصادی هم ندارد. افزون بر آن، نخستین قربانی تغییرات اقلیمی و افزایش سطح آب های آزاد همانا نیروگاه های هسته ای هستند. کاش این دانستگی ها را زودتر می دانستیم.

مهندس محمد درویش